اخبار و مقالات

برای عقد بیع سه خیار اختصاصی وجود دارد، در واقع از بین خیارات ماده ۳۹۶ قانون مدنی (خیارات از قرار ذیلند: خیار مجلس، خیار حیوان، خیار شرط، خیار تأخیر ثمن، خیار رؤیت و تخلف وصف، خیار غبن، خیار عیب، خیار تدلیس، خیار تبعض صفقه، خیار تخلف شرط)

علاوه بر اینکه همگی در بیع کاربرد دارند سه مورد از آنها صرفاً متعلق به عقد بیع  هستند و در عقود دیگه مثل هبه و صلح و غیره قابلیت اجرا ندارند این سه خیار شامل؛ خیار مجلس، خیار حیوان، خیار تاخیر ثمن میشوند.

خیار مجلس خیاریست ک در عقد بیع کاربرد داشته و متعلق به خریدار و فروشنده است. (ماده 397 – هر یک از متبایعین، بعد از عقد، فی المجلس و مادام که متفرق نشده اند اختیار فسخ معامله را دارند).
این ماده بیان میدارد هر یک از متبایعین!! یعنی هم خریدار و هم فروشنده، از زمان انعقاد عقد تا زمان جدا شدنشان از هم و خروج از مجلس، حق فسخ عقد بیع را دارند.

به همین دلیل، به محض جدا شدن متبایعین، حق اعمال خیار مجلس از بین می رود .
طرفین میتوانند بر اساس م ۴۴۸ قانون مدنی (سقوط تمام یا بعضی از خیارات را میتوان در ضمن عقد شرط نمود) حین عقد بیع، شرط کنند که این خیار ساقط شود و دیگر نتوانند به آن استناد نمایند .

علاوه بر این، در صورتی که هر کدام از طرفین، در مبیع یا ثمن تصرفی انجام دهند، به معنی انصراف از اعمال خیار مجلس هست و در نتیجه از آن لحظه به بعد حق اعمال خیار فسخ را ندارند.

ماده 398 قانون مدنی- در مورد خیار حیوان می گوید (اگر مبیع، حیوان باشد مشتری تا سه روز از حین عقد اختیار فسخ معامله را دارد.)
این ماده میگوید (مشتری تا سه روز) یعنی خیار مختص مشتری هست،خیار حیوان، صرفا در مورد خرید و فروش حیوانات زنده کاربرد دارد و به این معنا است، که اگر در آن سه روز حیوان زنده معیوب یا مریض بود امکان فسخ قرارداد بیع با استفاده از این خیار وجود داشته باشد، خیار حیوان به نوعی مشابه خیار عیب است؛ اما با آن تفاوت دارد. که این خیار هم اگر ساقط شود و یا تصرفاتی در حیوان صورت بگیرد بعنوان مثال ذبح شود و یا سه روز بگذرد دیگر قابل اعمال نیست.
خیار سوم مختص بیع در
ماده 402 آمده که بیان میکند (هرگاه مبیع، عین خارجی و یا در حکم آن بوده و برای تادیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین، اجلی معین نشده باشد اگر سه روز از تاریخ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد بایع، مختار در فسخ معامله می شود.)
انتهای ماده میگوید ((بایع مختار فسخ است)) اگر تا سه روز ثمن کامل پرداخت نشده باشد و فروشنده هم همه مبیع را تحویل نداده باشد
امکان اعمال این خیار وجود دارد، شرط مهم  برای اینکه استفاده از خیار تاخیر پرداخت ثمن، این است که برای پرداخت ثمن یا تحویل مبیع ، زمانی بین متعاملین، تعیین نشده باشد؛ و یا خیارات ساقط نشده باشند در غیر این صورت، حق فسخ قرارداد بیع، به وجود نخواهد آمد.

این سه خیار فقط مختص عقد بیع هستند و بقیه خیارات مثل عیب، تبعض صفقه و غیره در بیع قابل انجام هست ولی این سه خیار فقط در بیع اعمال میشود و در عقود دیگه مثل اجاره، هبه، و غیره استفاده نمیگردد.

بنابراین به طور کلی خیارات ماده ۳۹۶ متعلق به تمامی معاملات از جمله بیع، اجاره، صلح و غیره است مگر سه خیار مجلس، حیوان و تاخیر ثمن که فقط در عقد بیع بکار میروند.

که این سه خیار هم مجدد مجزا میشوند به این صورت که یکی متعلق ب متبایعین (خیار مجلس) یکی مختص فروشنده (خیار تبعض صفقه) و دیگری فقط مختص خریدار (خیار حیوان) است، با حفظ و رعایت  شروط مندرج در قانون

	نام نویسنده : مهشید سادات بحرانی
این مقاله توسط سرکار خانم مهشید سادات بحرانی تهیه شده است، برای مشاهده همه مقالات کلیک کنید